آفلاتوکسین (کپک سبز)

• تولید آفلاتوکسین در مناطقی با آب و هوای گرم بیشتر است. این عارضه می تواند در کلیه مراحل رشدی و پس از برداشت در انبار و حمل و نقل هم بروز کند.
• پوست میوه های آلوده چروک خورده و به مرور زرد می شوند. رنگ پوست استخوانی هم زرد روشن و کدر می باشد. خسارت حشرات نیز باعث در معرض قرار گرفتن بافت های حساس گیاه به قارچ های مولد آفلاتوکسین می شود.
• در بعد از برداشت، تجمع آب و رطوبت باعث شکل گیری عارضه می شود. آفلاتوکسین همواره در پسته وجود دارد اما در کل بیشترین احتمال تجاوز زهرابه آفلاتوکسین از حد مجاز در مراحل بعداز برداشت اتفاق می افتد.

• مهمترین قارچ های تولید کننده آفلاتوکسین (Aspergillus parasiticus) و (A. flavus) می باشند.
• آفلاتوکسین ها متابولیت های ثانویه قارچ می باشند که ورود آنها از طریق پسته به انسان یا حیوانات باعث ایجاد شدیدترین انواع سرطان کشنده در کبد می شود.
• تشکیل آفلاتوکسین به دلیل شرایط نامناسب مدیریتی و آلودگی ناشی از بیماری های دیگر و حشرات می باشد. همچنین برداشت و نگهداری در محل نادرست، این عارضه را تشدید می کند. آفلاتوکسین ممکن است قبل از برداشت نیز مغز پسته را آلوده کند.
• بهترین دما برای رشد قارج های مولد آفلاتوکسین 25 تا 35 درجه سانتی‌گراد می باشد.

• پسته حدوداً یک ماه قبل از برداشت خندان می شود. با اینحال پوست رویی آن تا برداشت همراه پسته خواهد بود که به صورت یک محافظ کامل عمل می کند.
• بین پوست استخوانی و پوست رویی، یک ناحیه کوچکی وجود دارد که با وجود شکاف پوسته استخوانی، پوست رویی شکاف نمی خورد. اما گاهی پوست استخوانی به پوست بیرونی چسبیده است که با شکاف آن، پوست رویی هم شکاف می خورد که به این عارضه زود خندانی می گویند. شکاف در پوست رویی قبل از برداشت که معمولاً از یک سمت ایجاد می شود، محل مناسبی برای ورود انواع حشرات و قارچ های آلوده کننده می باشد.
• عوامل ژنتیکی، تغذیه‎ای، آب و هوا و مدیریت باعث بروز این مسئله می باشند. از جمله عوامل مدیریتی می توان به تاخیر در برداشت پسته اشاره کرد.

• استفاده از ارقامی که ترک خوردگی پوست سبز در آنها کمتر است. آبیاری منظم باعث جلوگیری از ترک خوردن پوست سبز می شود.
• رعایت فاصله استاندارد بین درختان.
• انجام هرس اصولی و باز گذاشتن بخشی از تاج برای عبور هوا.
• شناسایی زمان خندان شدن پسته و اِعمال مواد ضد قارچ.
• پسته بلافاصله بعد از برداشت باید پوست گیری شود.
• تغذیه اصولی درختان پسته یکی از عوامل مهمی است که در کاهش زهرابه آفلاتوکسین موثر است.
• از بین بردن بقایای گیاهی و باقیمانده های هرس در کف باغ.
• رعایت مقررات بهداشتی در ذخیره سازی پسته بعد از مرحله پوست کنی و خشک سازی.
• معدوم کردن پسته های مشکوک جهت جلوگیری از انتقال عارضه به دیگر پسته ها.
• بسته بندی مناسب ضد نفوذ و استفاده از رطوبت گیر در بسته بندی ها.

کنترل:

• استفاده از گاز اُزون. در این روش با دستگاه ژنراتور تولید ازون با ظرفیت 10 گرم در ساعت و ورودی اکسیژن 15 لیتر در ساعت، پسته ها را به مدت 15 دقیقه در شرایط خشک تیمار می کند.

• استفاده از مخمرهای Saccharomyces cerevisiae به منظور تجزیه و جذب آفلاتوکسین.

• کنترل شیمیایی باید بر کنترل حشرات مضر و ناقلین آلوده باشد، چرا که تغذیه این حشرات از پسته باعث گسترش آلودگی خواهد شد.