شته ها

• لاروها روی ساقه و پشت برگ مستقر شده و از شیره گیاهی تغذیه می‌‌کنند.
• خسارت اقتصادی این حشره از طریق انتقال ویروس‌‌های گیاهی می‌‌باشد. تغذیه شته از شیره گیاهی خسارت اقتصادی ایجاد نکرده و تنها ممکن است در آلودگی های شدید، زردی و پیچیدگی به سمت داخل و پایین در برگ‌‌های جوان و مرکزی گیاه مشاهده شود و عسلک تولید شده باعث جلب قارچ‌‌های دوده‌‌ای شود.
• همچنین مورچه ها به دلیل تغذیه از عسلک، از شته ها در برابر دشمنان طبیعی آنها محافظت می کنند. شته ها می توانند ویروس ها را از گیاهی به گیاه منتقل کنند. آب و هوای خشک و گرم، شرایط مطلوب برای رشد شته ها را فراهم می کند.

• انواع مختلفی از شته‌‌ها ممکن است به گیاه حمله کنند. شته سیب زمینی (Macrosiphum euphorbiae) به طول 3 میلی‌متر و شته سبز هلو (Myzus persicae) به طول 1/5 میلی‌متر در ایران فعالیت بیشتری دارند.
• شته ها، حشراتی با بدنی نرم و پاهای بلند و شاخک هستند. رنگ بدن آنها می تواند زرد، سبز، قهوه ای، قرمز یا سیاه باشد که بستگی به نژاد آنها دارد.
• آنها معمولاً به صورت دسته ای از قسمت پایین برگ های جوان تغذیه می کنند. در اواخر بهار تعدادی شته‌‌ی بالدار تولید شده و به سمت میزبان‌‌ ثانویه (گیاه اصلی) پرواز می‌‌کنند. روی گیاه با بکرزایی تولید نسل کرده و از شیره‌‌ی گیاهی تغذیه می‌‌کنند.

• برخی از گیاهان خودرو در مزرعه یا اطراف آن می‌‌توانند منبع ویروس باشند. به همین دلیل از بین بردن آنها باعث کاهش احتمال انتقال ویروس توسط شته به گیاه خواهد شد.
• باید از کشت گیاه در زمان‌‌های اوج جمعیت و خسارتزایی حشره اجتناب کرد.
• کشت ارقام مقاوم و دارای رشد سریع توصیه می‌‌شود.
• رعایت بهداشت مزرعه نیز احتمال خسارت را کاهش خواهد داد.
• از مالچ های بازتابنده برای بازدارندگی از طغیان شته استفاده نمایید.

روش های غیرشیمیایی:
• از آنجا که این حشره نسبت به گوگرد حسّاس می‌‌باشد، گوگردپاشی نقش مؤثری در دور کردن آنها دارد. استفاده از گوگرد یا سولفور به اشکال و روش های مختلف برای کنترل آنها کاربرد دارد که بر اساس نیاز و دسترس بودن، می توان یکی از این روش ها را اجرا کرد

• گوگرد 80% به فرم سوسپانسیون معلق در آب (2 لیتر در هزار).
• گوگرد 80% معدنی به فرم پودری با قابلیت تر شوندگی به‌صورت پاشش دستی یا گَردپاشی (35 کیلوگرم در هزار).
• گوگرد 95% پالایشگاهی به فرم گرانول یا پودری با قابلیت تر شوندگی (25 کیلوگرم در هزار).
• استفاده از گوگرد فقط در مواقع بحرانی و یکسال در میان باشد. به‌دلیل مضرات بلند مدّت، به هیچ عنوان محلولپاشی دائمی گوگرد نداشته باشید، هر چند موفقیت خوبی در کنترل عارضه داشته باشد. مصرف گوگرد در زمان گلدهی یا روی میوه‌های در حال رسیدن مجاز نیست. همچنین استفاده از گوگرد نباید در دمای زیر 15 درجه و بالای 35 درجه سانتی‌گراد باشد*

• حشرات مفیدی مانند کفشدوزک ها، بال توری ها و زنبورهای شکارگر عوامل مهمی برای کنترل جمعیت شته ها هستند.
• پشه شکارگر آفیدولتس آفدومیزا (Aphidoletes aphidimyza) که در شب با بوی عسلک ها جذب کلونی شته ها می شود و زنبور پارازیت کننده آفیدیوس کلمانی (Aphidius colemani) که افراد بالغ ماده را متورم می کند، می توانند به عنوان عوامل بیولوژیک برای شکار شته ها استفاده شوند.
• در صورت آلودگی خفیف، از محلول آب و صابون اسیدی یا روغن مخصوص محلولپاشی استفاده نمایید. همچنین شته ها بسیار حسّاس به رطوبت هستند. اسپری ساده آب روی گیاهان آسیب دیده نیز می تواند آنها را نابود کند.

روش های شیمیایی:
• از آنجا که استفاده از سموم شیمیایی باعث آلودگی زیست بوم و از بین رفتن موجودات مفید می شود، همیشه بعد از انجام اقدامات پیشگیرانه، رویکرد مبارزه تلفیقی با روش های غیر شیمیایی را در اولیت قرار دهید. در صورت استفاده از روش های شیمیایی، میزان حداقلی و استفاده از تجهیزات کالیبره اکیدا توصیه می شود.

• با توجه به اینکه شته ها دارای دشمنان طبیعی زیاد و قدرتمندی در طبیعت هستند که به راحتی آنها را کنترل می کنند و اجازه طغیان به آنها را نمی دهند، در بسیاری از موارد نیاز به سمپاشی با محصولات شیمیایی نمی باشد. در واقع سمپاشی خود به نوعی در سال های آتی باعث طغیان این حشرات می شود. به همین دلیل در شرایط بحرانی، باید سموم را به شکل لکه ای و به‌صورت چرخشی استفاده کرد تا از ایجاد مقاومت جلوگیری شود. در صورت لزوم یکی از سموم زیر برای یک نسل از حشره استفاده شود و برای نسل بعدی مورد دیگری بکار برده شود:

• زیست کش های قبل از کشت برای ضد عفونی بذر:
• ایمیداکلوپرید 35% (میزان تقریبی 80 گرم برای هر 100 کیلوگرم بذر) و تیامتوکسام 24% (میزان تقریبی 80 میلی‌لیتر برای هر 100 کیلوگرم بذر).
• زیست کش های بعد از کشت:
• پی‌متروزین 50% (نیم کیلوگرم در هکتار).
• پریمیکارب 50% (نیم کیلوگرم در هزار)، دی‌کلرووس 50% (1/5 لیتر در هکتار)، هپتنوفوس 50% (1 لیتر در هکتار)، اکسی‌دیمتون‌متیل 25% (1/5 لیتر در هزار).