نماتد‌ها

• علائم بیماری در قسمتهای قابل رویت عبارت است از فرم غیر طبیعی برگ، عقب ماندگی رشد، کوتاهی و نازکی ساقه، کوچکی دانه ها، زردی و سوختگی حاشیه برگ ها و علائمی مشابه کمبود مواد غذایی، علیرغم کوددهی مطلوب.
• علائم اصلی در قسمت ریشه می باشند که عبارتند از تورم و کاهش رشد و زخم های واضح کوچک و بزرگ قهوه ای قابل رویت.
• آلودگی توسط این عارضه ممکن است منجر به مرگ کلی گیاه شود، چرا که گیاه ریشه های خود را به‌صورت کامل از دست می دهد و برای آسیب بیشتر توسط عوامل بیمارگر دیگر آماده می شود. آلودگی در زمین ابتدا به‌صورت لکه ای اتفاق می‌‌افتد، اما با کشت مداوم، آلودگی گسترش می‌‌یابد چرا که حتی در صورت عدم وجود میزبان، می توانند تا یکسال در خاک زنده بمانند. در آلودگی‌‌های خفیف ممکن است هیچ علائمی روی بخش‌‌های هوایی گیاه مشاهده نشود و فقط کم رشدی دیده شود.

• این عارضه توسط انواعی از نماتدها به نام مولد زخم ریشه (.Meloidogyne spp) و گره ریشه (.Nacobbus spp) ایجاد می‌‌شود. هر چند چغندر توسط نماتدهای دیگر نیز آلوده می شود.
• معمولاً افراد نر که بعد از بلوغ به‌صورت متحرک هستند، از ریشه خارج شده و با افراد ماده چسبیده به ریشه جفت گیری می کنند. بعد از جفت گیری، افراد ماده تخم گذاری می کنند.
• آنها با استفاده از اندام دهانی و ترشح آنزیمی برای حل کردن دیواره سلولی ریشه، می توانند وارد ریشه شده و در بافت آوندی مستقر شوند و شروع به تغذیه کنند.
• سلامت گیاه و استحکام یا عدم استحکام ریشه نقش مهمی در کاهش یا افزایش تغذیه نماتدها از ریشه دارد.

• رعایت بهداشت مزرعه و انبار و ضدعفونی مداوم وسایل، ماشین آلات و کفش‌‌ها در جلوگیری از انتقال آلودگی ضروری است.
• آبیاری نامنظم باعث طغیان این عارضه می شود.
• خسارت به طور کلی در خاک های فقیر با مواد آلی کم شدیدتر است. بنابراین با مصرف مواد غیرشیمیایی، سطح ماده‌ی آلی خاک را افزایش دهید.
• تناوب 2 تا 3 ساله کمک زیادی به کاهش آلودگی در منطقه می کند.
• شخم مناسب سالیانه باعث گسترش عمیق تر ریشه شده و نماتد برای رسیدن به ریشه باید انرژی بیشتری صرف کند.
• آیش مزرعه می تواند کمک زیادی به پالایش خاک کند.
• بسیاری از علف های خودرو می توانند میزبان این عارضه باشند. لازم به ذکر است تنها حذف رستنی های خودرو ضروری است و حفظ گیاهان غیر میزبان باعث بهبود ساختار و مواد آلی خاک می شود. گیاهانی مانند سیب‌زمینی، خیار، گوجه‌فرنگی، بادمجان، کدو و خربزه از جمله میزبانان نماتد هستند.
• قبل از استفاده از هر نوع کودی خصوصاً کودهای حیوانی، از ضد عفونی بودن کود اصمینان حاصل نمایید.

روش های غیرشیمیایی:
• عوامل کنترل زیستی در کنترل این عارضه بسیار مفید هستند. محصولاتی حاوی قارچ های (Nematophora gynophila) و (Verticillium chlamydosporium) برای کاهش و یا سرکوب نماتدهای مضر کاربرد دارند ولی استفاده از آنها بستگی به عوامل متعدد محیطی و مدیریتی دارد تا از انجام هزینه بیهوده جلوگیری شود.
• استفاده از قارچ های مایکوریزا در خاک نیز می تواند باعث گسترش سیستم ریشه ای شده و خسارت را کاهش دهد.
• استفاده از برخی محصولات تجاری ارگانیک حاوی عصاره گیاهان دارویی، به طور کلی باعث کنترل این عارضه شده می شوند.
• استفاده از اسید آمینه های ویژه و کودهای ریشه زای آلی یا زیستی حاوی جلبک، باعث ترمیم و استحکام ریشه ها شده و خسارت را به حداقل می رساند.

• آفتابدهی خاک به مدت 6 تا 8 هفته در کنترل این نماتد مؤثر خواهد بود. میتوان با یک پوشش پلاستیکی مشکی رنگ و مرطوب کردن خاک زیر آن به مدت چند هفته خاک را ضدعفونی کرد.
• استراتژی کشت مخلوط با گیاهان روغنی یا گل‌های بذری در بین ردیف ها، می تواند جمعیت را کاهش دهد.
• گونه های نماتد مولد گره به طور کلی تحمل به شرایط آب گرفتگی خاک را ندارند و در شرایط غرقاب از بین می روند.
• در صورت آلودگی زیاد کارهای مختلف کنترل را با هم تلفیق کنید.

روش های شیمیایی:
• از آنجا که استفاده از سموم شیمیایی باعث آلودگی زیست بوم و از بین رفتن موجودات مفید می شود، همیشه بعد از انجام اقدامات پیشگیرانه، رویکرد مبارزه تلفیقی با روش های غیر شیمیایی را در اولیت قرار دهید. در صورت استفاده از روش های شیمیایی، میزان حداقلی و استفاده از تجهیزات کالیبره اکیداً توصیه می شود.

• استفاده از برخی فرمولاسیون های تجاری مانند: فنامیفوس 50% (10 گرم در متر مربع)،
• دی‌کلروپروپن (فقط در خاک های شنی)، پ
• دی‌کلروپروپن + متیل ایزوتیوسیانات (قابل مصرف به‌صورت تدخینی در خاک)،
• کادوزفوس 10% (10 گرم در متر مربع) به طور کلی باعث کنترل این عارضه می شود ولی مواد آلی خاک را نیز تحت تاثیر قرار می دهند.

• مصرف کودهای موسوم به ریشه زا بعد از استفاده از نماتد کش ها به منظور بازسازی ریشه های از دست رفته بسیار مفید است.

“با توجه به اهمیت و خسارتزایی بالای نماتدها، لطفاً در صورتی که شما تجربه استفاده از راهکارهای موفق دیگری را دارید، آن را با استفاده از امکانات ارتباطی زیر با دیگر کاربران به اشتراک گذاشته و از نظرات آنها مطلع شوید”