نماتد سیستی (کیستی)

• علائم ناشی از آلودگی در کل گیاه به‌صورت باز ماندن گیاه از رشد عادی مشاهده می‌‌شود. همچنین عفونت باعث علائم مختلفی از جمله زردی برگ ها و ساقه ها، کاهش تولید و سرکوب رشد ریشه می شود.
• آلودگی در مزرعه ابتدا به‌صورت محدود و لکه ای اتفاق می‌‌افتد. اما با کشت مداوم در زمین آلوده گسترش زیادی می‌‌یابند. تغذیه این نماتد باعث تورم ریشه شده به طوری که کیست های نماتد ماده که براق هستند، با چشم غیر مسلح قابل مشاهده می باشند. این نماتد ها ابتدا خاکستری و روشن هستند و به مرور قهوه ای می شوند.
• محل زخم ایجاد شده توسط نماتدها می تواند راهی برای نفوذ سایر عوامل بیماریزا مانند قارچ رایزوکتونیا یا عامل پوسیدگی ریشه نیز باشد.

• این بیماری توسط نوعی نماتد به نام (Heterodera filipjevi) ایجاد می‌‌شود.
• تخم های موجود در کیست ممکن است سالها به‌صورت غیر فعال در خاک باقی مانده و به محض مساعد شدن شرایط، ایجاد آلودگی کنند. دمای حدود 10 درجه سانتی‌گراد در خاک، شرایط را برای تفریخ تخم ها ایجاد می کند.
• نماتدهای سن 2 پس از خروج از تخم، خود را به ریشه رسانده و تا مجرای آوندی نفوذ می کنند. در حالیکه نماتدهای ماده به‌صورت فیزیکی وارد ریشه شده و آن را متورم و منشعب می کنند.
• نماتد نر به بیرون از ریشه آمده و جفت گیری می کند. ماده ها تخم ها را به‌صورت ژلاتینی درون خاک و اطراف ریشه قرار داده و پس از تفریخ تخم ها، چرخه تکرار می شود.

• دما و بافت خاک، مدیریت کشت، آبیاری و شرایط تغذیه در میزان خسارت زایی نماتد تاثیر به سزایی دارد.
• از بذر های سالم، دارای گواهی سلامت و مقاوم استفاده نمایید.
• رعایت بهداشت مزرعه و انبار و ضدعفونی مداوم وسایل، ماشین آلات و کفش‌‌ها در جلوگیری از انتقال آلودگی ضروری است.
• همواره زمین را با کودهای آلی مانند اسید هیومیک حاصلخیز نگهدارید و مصرف کودهای ازته به‌صورت تقسیطی انجام پذیرد.
• آیش و تناوب زراعی نقش مهمی در کاهش جمعیت فعال نماتدها دارند.
• در صورت آلودگی شدید، کارهای مختلف اصلاحی را با هم تلفیق نمایید.

• روش های غیرشیمیایی:
• عوامل کنترل زیستی در کنترل این عارضه بسیار مفید هستند. محصولاتی حاوی قارچ های (Nematophora gynophila) و (Verticillium chlamydosporium) برای کاهش و یا سرکوب نماتدهای مضر کاربرد دارند ولی استفاده از آنها بستگی به عوامل متعدد محیطی و مدیریتی دارد تا از انجام هزینه بیهوده جلوگیری شود.

• استفاده از قارچ های مایکوریزا در خاک نیز می تواند باعث گسترش سیستم ریشه ای شده و خسارت را کاهش دهد.
• استفاده از اسید آمینه های ویژه و کودهای ریشه زای آلی یا زیستی، باعث ترمیم و استحکام ریشه های آسیب دیده شده و خسارت را به حداقل می رساند.

• از روغن نیم (NEEM) یا عصاره درخت چریش که محصولی بدون دوره کارنس می باشد، برای جلوگیری از نماتد استفاده نمایید. روغن نیم همچنین رشد قارچها را نیز کاهش می دهد. میزان و نحوه استفاده بر اساس نوع گیاه، منطقه و شدّت آلودگی متفاوت است. همچنین می توان به‌صورت تیمار ریشه ای قبل از کاشت نیز از این فرآورده استفاده کرد.

روش های شیمیایی:
• از آنجا که استفاده از سموم شیمیایی باعث آلودگی زیست بوم و از بین رفتن موجودات مفید می شود، همیشه بعد از انجام اقدامات پیشگیرانه، رویکرد مبارزه تلفیقی با روش های غیر شیمیایی را در اولیت قرار دهید. در صورت استفاده از روش های شیمیایی، میزان حداقلی و استفاده از تجهیزات کالیبره اکیداً توصیه می شود.

• استفاده از برخی فرمولاسیون های تجاری مانند فنامیفوس 50% (10 گرم در متر مربع)، دی کلروپروپن (فقط در خاک های شنی)، دی کلروپروپن + متیل ایزوتیوسیانات (قابل مصرف به‌صورت تدخینی در خاک)، کادوزفوس 10% (10 گرم در متر مربع) به طور کلی باعث کنترل این عارضه می شود ولی مواد آلی خاک را نیز تحت تاثیر قرار می دهند.

• در برخی از کشورها از متام سدیم 31% و متیل بروماید 98% نیز استفاده می شود.

• مصرف کودهای موسوم به ریشه زا بعد از استفاده از نماتد کش ها به منظور بازسازی ریشه های از دست رفته بسیار موثر است.