پوسیدگی‌های ریشه و طوقه گندم

• علائم به:
I) شرایط محیطی و مدیریتی، II) قارچ عامل آلودگی و III) مرحله رشدی گیاه بستگی دارد.
• در برخی از موارد، دانه های آلوده می توانند سبب پژمرده شدن گیاهچه شوند که با ظهور مناطق قهوه‌ای در طوقه در گیاهان جوان مشخص می شوند. عفونت زودهنگام در گیاهان بالغ ممکن است علائمی به جز کاهش سطح برگ و تعداد جوانه ها ایجاد نکنند. با این حال معمولاً مناطق قهوه‌ای ممکن است در طوقه یا زیر زمین و ریشه حضور داشته باشند که موجب می شوند با کوچکترین حرکتی گیاه از خاک خارج شود (پوسیدگی ریشه).
• بعدها، همانطور که قارچ عامل بیماری به ساقه می رسد، لکه های قهوه‌ای در امتداد برگ های پایین تر ظاهر می شوند. گیاهان رنگ‌پریده شده و خوشه ها سفید و رشدشان متوقف می شود و به طور تصادفی در تکّه های نامنظم در زمین پخش می شوند.

• خسارت به ریشه و طوقه خصوصاً در مناطق گرم و خشک ناشی از عوارض بیماری های شناخته شده زیر می باشد:
• پوسیدگی فوزاریومی (.Fusarium spp)،
• پوسیدگی رایزوکتونیایی (.Rhizoctonia spp)،
• پوسیدگی پیتیومی (.Pythium spp)
• می باشد که همواره در خاک وجود دارند و یا از طریق باد، باران و یا آب آبیاری روی گیاهان سالم پخش می شوند.
• وقتی یک میزبان حسّاس پیدا می شود و شرایط مطلوب است، قارچ جوانه زده و عفونت اولیه را در گیاه جوان یا ریشه های آن آغاز می کند. آلودگی به طور مستقیم از طریق پوست گیاه یا از طریق منافذ یا زخم‌های طبیعی به گیاه نفوذ می کند. بذر آلوده و ابزارهای آلوده کشاورزی می توانند آلودگی را در مسافت های طولانی انتشار دهند و بیماری را به محصولات دیگر منتقل کنند.

• برای جلوگیری از انتقال بیماری، مقررات قرنطینه را در منطقه خود رعایت نمایید.
• جهت اطمینان از تهویه مطلوب، از تراکم کاشت پیشنهادی موسسه تولید کننده بذر پیروی کنید.
• تیمار بذور با قارچ همزیست مایکوریزا به منظور توسعه سریع ریشه و افزایش مقاومت در برابر بیماری های خاکی.
• مواد گیاهی آلوده را بین مزارع جابجا نکنید.
• از بذرهای سالم و دارای گواهی سلامت استفاده نمایید.
• تناوب کشت 5 ساله با گیاهان غیر میزبان مانند سویا، کنجد، پنبه و سیب‌زمینی را طراحی کنید.
• زهکشی خاک را بهبود دهید و از آبیاری بیش از حد در زمان گلدهی اجتناب کنید. همچنین تنش آبی شدیداً به ابتلای گیاه به این عارضه کمک می کند.

کنترل:

• مهمترین عامل در کنترل این عارضه در مناطق گرم و خشک، جلوگیری از بوجود آمدن شرایط تنش آبی می باشد. تنش آبی قارچ را فعال می کند، بنابراین از کاشت ارقام حساس به تنش آبی مانند دوروم پرهیز نمایید. همچنین در شرایط کم آبی از حداقل میزان کود نیتروژن استفاده نمایید.

• قارچ (Sporobolomyces roseus) دشمن طبیعی این بیماری است که برای کلیه غلات کاربرد دارد

• ضد عفونی بذور قبل از کاشت با کاربوکسین‌تیرام 75% یا متالاکسیل 5% (200 گرم برای هر 100 کیلوگرم بذر)، تبوکونازول 2% (150 گرم برای هر 100 کیلوگرم بذر) و دی‌فنوکونازول 3% (50 میلی‌لیتر برای هر 100 کیلوگرم بذر) می تواند بسیار موثر بوده و باعث عدم آلودگی گیاه می شود ولی ممکن است جوانه زنی را تا حدی اندکی تخت تاثیر قرار دهند.

• علف های خودرو پل بین فصلی برای این آلودگی ها می باشد، بنابراین کنترل آنها با علف کش در مهار عارضه مفید است.

• در صورتی که همه اقدامات مدیریتی منجر به از بین رفتن عارضه در سال های طولانی نشد، آیش 2 ساله زمین ضروری می باشد.