کمبود روی

علائم کمبود روی در بین گونه های گیاهی متفاوت است. بسیاری از گونه ها، زردی کلی برگ ها اغلب بین رگبرگ ها را نشان می دهند. در برخی از گونه ها، برگ های جوان بیشترین علائم را دارند، اما در برخی دیگر، برگ های قدیمی و جدید علائم را به طور یکسان نشان می دهند.
برگ های جدید اغلب کوچکتر و باریک تر و حاشیه های موّاج دارند. با گذشت زمان، لکه های زرد، سبز کم رنگ یا برنزی ایجاد شده و نقاط رنگ پریده از حاشیه ها شروع به رشد می کنند. همچنین برگ ها بسیار کوچک مانده، رشد نمی کنند و به صورت کپّه ای به ساقه متصل می مانند. در کمبود روی علاوه بر زردی کل گیاه، سرشاخه ها نیز خالی از برگ یا کچل می شوند که به آن، حالت روزتینگ می گویند.

کمبود عنصر روی در خاک های شنی و قلیایی (pH بالا) و خاک هایی با مواد آلی کم رایج است. سطح بالای فسفر و کلسیم نه تنها در خاک، بلکه درون اندام های گیاهی نیز تاثیر منفی بر عملکرد عنصر روی می گذارند.
همچنین شوری آب نیز باعث کاهش جذب عنصر روی می شود. کمبود روی در مواقعی که خاک سرد و مرطوب است و گیاه در فاز رویشی قرار دارد، می تواند برای گیاه مشکلات جدی ایجاد کند. کمبود روی باعث عدم تولید هورمون رشد اکسین و کاهش ساخت برخی از اسیدهای آمینه مانند تریپتوفان می شود که منجر به عدم رنگ پذیری و عدم بلوغ محصول می شود.
از آنجا که عنصر روی در فتوسنتز نقش کلیدی ایفا می کند، کمبود آن باعث عدم تقسیم سلولی و بزرگ شدن محصول می کند. همچنین کمبود این ماده غذایی باعث کاهش گلدهی و کیفیت لقاح می شود.

• استفاده از کود آلی قبل از کاشت.
• از خاک ها یا کودهای آهکی یا گچی استفاده نکنید.
• از کودهای ازته که حاوی اوره و سولفات آمونیوم می باشد همزمان استفاده نمایید. اوره باعث جذب بهتر عنصر روی می شود.
• از مصرف کودهای فسفره بیش از اندازه اجتناب نمایید.
• سیستم زهکشی باغ را بهبود ببخشید و از تجمع آب در یک محل جلوگیری نمایید.

روش های غیرشیمیایی:

• استفاده از کودهای آلی یا ورمی کمپوست قبل از کاشت موجب کاهش کمبود روی در آینده می شود.
• استفاده از کودهای اسید آمینه خصوصا تریپتوفان و متیونین به صورت محلولپاشی.
• استفاده مداوم از اسید هیومیک به همراه مقادیری از اسید فولویک.

روش های شیمیایی:

مصرف کودها باید بر مبنای میزان و نوع کمبود و بر اساس آزمایش خاک و برگ و آنالیز دقیق آن ها انجام پذیرد. مصرف بیش از اندازه و غیر ضروری کودها نه تنها باعث افزایش محصول نمی شود، بلکه موجب آلودگی و افزایش شوری و کلر خاک نیز خواهد شد.

– کودهای حاوی روی را به صورت محلولپاشی یا مصرف خاکی می توان استفاده نمود. کودهای روی برای مصرف خاکی یا همراه با آب آبیاری شامل موارد زیر می باشند:
• سولفات روی معمولی دارای 24 درصد روی، سولفات روی خشک حاوی 33 درصد روی می باشند.

– در باغاتی که جذب روی در خاک کم است از محلولپاشی برگی به شکل زیر استفاده نمایید:
• کودهای سولفات روی به میزان 4 کیلوگرم در 1000 لیتر آب.
• کلات EDTA روی به میزان 3 لیتر/کیلو در 1000 لیتر آب.