کمبود روی

علائم کمبود روی در بین گونه های گیاهی متفاوت هستند. بسیاری از گونه ها، زردی کلی برگ ها اغلب بین رگبرگ ها را در امتداد رگبرگ اصلی نشان می دهند.
معمولا علائم در ابتدای فصل در نشاها یا جوانه ها بروز می کند. برگ های جدید اغلب کوچکتر و باریک تر و حاشیه های موّاج دارند. با گذشت زمان، تکه های زرد، نارنجی یا برنزی ایجاد شده و نقاط رنگ پریده از حاشیه های یک طرف برگ شروع به رشد می کنند. این تکه ها بعدا در امتداد محور برگ گسترش یافته و راه راه می شوند. مناطق آسیب دیده در نهایت تبدیل به بافت های مرده با لکه های سبز مایل به خاکستری یا قهوه ای می شوند. برگ ها از بخش وسط خم می شوند و یا سقوط میکنند. گیاهان رشدشان متوقف شده و بلوغ و پر شدن غلاف یا دانه به تعویق می‌افتد. در برخی از محصولات مانند ذرت و سورگوم، میانگره ها کوتاه شده و برگ ها برگ ها تغییر شکل می یابند که به حالت روزتینگ می گویند.کاهش رشد ناشی از توسعه محدود برگ های جدید نیز اتفاق می افتد.

کمبود روی در خاک های شنی و قلیایی (pH بالا) و خاک هایی با فسفر یا سیلیس بالا رایج است. سطح بالای فسفر و سیلیس نه تنها در خاک، بلکه درون اندام های گیاهی تاثیر منفی بر عملکرد عنصر روی می گذارند.
همچنین شوری آب نیز باعث کاهش جذب عنصر روی می شود. برخی از عناصر میکرو دیگر مانند مس نیز باعث کاهش جذب روی می شوند. سوء مدیریت در کود دهی به عنوان مثال استفاده از آهک بیش از حد و یا استفاده افراطی نیتروژن، فسفر یا کودهای مس خصوصا برای گندم، می تواند کمبود روی را ایجاد کند. از آنجا که روی یک عنصر غیر متحرک است، قبل از کاشت از کودهای آلی غنی شده با روی استفاده نمایید و آن را با سطح خاک مخلوط نمایید. همچنین استفاده از علف کش های ریشه نیز می تواند باعث کمبود شود.
کمبود روی باعث عدم تولید هورمون رشد اکسین و کاهش ساخت برخی از اسیدهای آمینه مانند تریپتوفان می شود که منجر به عدم پر شدن دانه و عدم بلوغ محصول می شود. از آنجا که عنصر روی در فتوسنتز نقش کلیدی ایفا می کند، کمبود آن باعث عدم تقسیم سلولی و بزرگ شدن محصول می کند.

• از ارقام مقاوم و اصلاح شده طبیعی (غیر از دستکاری شده ژنتیکی) که با کمبود روی سازگارترند استفاده نمایید.
• استفاده از کود آلی قبل از کاشت به همراه روی.
• از خاک ها یا کودهای آهکی یا گچی استفاده نکنید.
• از کودهای ازته که حاوی اوره و سولفات آمونیوم می باشد همزمان استفاده نمایید. اوره باعث جذب بهتر عنصر روی می شود.
• از مصرف کودهای گچی و فسفره بیش از اندازه اجتناب نمایید.
• قبل از کاشت، بذور را به همراه مقداری کود همراه از جمله روی کشت نمایید.
• سیستم زهکشی مزرعه را بهبود ببخشید و از تجمع آب در یک محل جلوگیری نمایید.

روش های غیرشیمیایی:

• استفاده از کودهای آلی یا ورمی کمپوست قبل از کاشت موجب کاهش کمبود روی در آینده می شود. استفاده از کودهای اسید آمینه خصوصا تریپتوفان و متیونین به صورت محلولپاشی.
استفاده مداوم از اسید هیومیک به همراه مقادیری از اسید فولویک.

روش های شیمیایی:

مصرف کودها باید بر مبنای میزان و نوع کمبود و بر اساس آزمایش خاک و برگ و آنالیز دقیق آن ها انجام پذیرد. مصرف بیش از اندازه و غیر ضروری کودها نه تنها باعث افزایش محصول نمی شود، بلکه موجب آلودگی و افزایش شوری و کلر خاک نیز خواهد شد.

• کودهای حاوی روی را به صورت محلولپاشی یا مصرف خاکی می توان استفاده نمود. کودهای روی برای مصرف خاکی یا همراه با آب آبیاری شامل موارد زیر می باشند:
• سولفات روی معمولی دارای 24 درصد روی، سولفات روی خشک حاوی 33 درصد روی.
• در مزراعی که جذب روی در خاک کم است از محلولپاشی برگی به شکل زیر استفاده نمایید:
• کودهای سولفات روی به میزان 4 کیلوگرم در 1000 لیتر آب در هکتار.
• کلات EDTA روی به میزان 3 لیتر/کیلو در 1000 لیتر آب.