کمبود فسفر

علائم کمبود فسفر ممکن است در تمام مراحل رشد گیاه ظاهر شود، اما در گیاهان جوان بیشتر دیده می شود. برخلاف سایر کمبود مواد غذایی، علائم به طور کلی بسیار قابل توجه نیستند و ممکن است شناسایی آنها دشوار باشد.
در موارد کمبود خفیف، گیاه کوتوله می شود یا رشد آن کاهش می یابد. با این حال، هنوز هیچ علائم واضحی در برگ ها مشاهده نمی شود. در کمبود های شدید، ساقه و برگچه ها سبز تیره، بنفش یا سیاه می شوند. سمت زیرین برگ های مسن رنگدانه بنفش بروز می کنند که بعدا از حاشیه ها به بقیه سطح برگ گسترش می یابند. این برگ ها ممکن است چرمی شوند و رگه های قهوه ای ایجاد شود.
در بعضی موارد، کمبود فسفر باعث رنگ پریدگی خصوصا در حاشیه ها می شود. در نهایت گل تولید می شود، اما عملکرد کم است.

ریشه ها فسفر را از طریق پخشیدگی به ریشه گیاه جذب می کنند. نشانه های کمبود فسفر در خاک های آهکی با غلظت کلسیم بالا می تواند بروز کند. با این حال به طور معمول، فسفر به ذرات خاک می چسبد و نمی تواند توسط ریشه جذب شود. این موضوع هم در خاک های قلیایی و هم در خاک های اسیدی می تواند بروز کند.
در خاک هایی با مواد آلی کم یا غنی از آهن، امکان بروز کمبود فسفر در گیاه وجود دارد.
آب و هوای سرد مانع توسعه مناسب و عملکرد ریشه می شود و می تواند به باعث کاهش جذب شود. همچنین شرایط خشکسالی یا وجود بیماری هایی که جذب آب و مواد غذایی را از ریشه ها محدود می کنند نیز می توانند علائم کمبود را ایجاد کنند.
همچنین بیشبود فسفر در خاک جذب روی را کاهش می دهد.

• استفاده از قارچ های همزیست مانند مایکوریزا باعث افزایش جذب فسفر می شود.
• از کوددهی متعادل با توجه به میزان عناصر غذایی خاک اطمینان حاصل نمایید.
• پس از برداشت، باقیمانده های گیاهی را جمع آوری نمایید و زمین را شخم عمیق بزنید و از گیاهان آلوده برای تهیه کود آلی استفاده نکنید.
• از یک روش یکپارچه برای مصرف توامان کودهای معدنی و آلی استفاده نمایید.

روش های غیرشیمیایی:
• سطح فسفر در خاک را می توان با استفاده از کود یا سایر مواد آلی مانند مالچ، کمپوست و یا کود حیوانات یا ترکیبی از آنها تجدید کرد. دفن باقیمانده های گیاهی و شخم می تواند در طولانی مدت مواد غذایی خاک را تامین کند. تجزیه مواد آلی در خاک با کمی رطوبت، یک منبع ثابت برای تامین فسفر گیاه را فراهم می کند.

• استفاده از قارچ های مایکوریزای همزیست ریشه میزان فسفر قابل جذب برای گیاه را بیش از 5 برابر افزایش می دهد.

روش های شیمیایی:
مصرف کودها باید بر مبنای میزان و نوع کمبود و بر اساس آزمایش خاک و برگ و آنالیز دقیق آن ها انجام پذیرد. مصرف بیش از اندازه و غیر ضروری کودها نه تنها باعث افزایش محصول نمی شود، بلکه موجب آلودگی و افزایش شوری و کلر خاک نیز خواهد شد.

– کودهای حاوی فسفر را به صورت محلولپاشی یا مصرف خاکی می توان استفاده نمود. کودهای فسفر برای مصرف خاکی یا همراه با آب آبیاری شامل موارد زیر می باشند:
• سوپرفسفات ساده دارای 17 درصد فسفر و سوپرفسفات غلیظ دارای 46 درصد فسفر به صورت محلول در آب می باشد. میزان متوسط مصرف 300 گرم در هکتار می باشد.
• منو آمونیوم فسفات دارای 60 درصد فسفر و 11 درصد نیتروژن می باشد. میزان متوسط مصرف 10 کیلوگرم در هکتار می باشد.

• کودهای فسفره معمولا همراه با ازت و پتاسیم می باشد و شامل طیف وسیعی از فرمولاسیون ها مشابه زیر هستند:
• کود اوره فسفات با 44% فسفر و 18% اوره یکی از پر مصرف ترین کودهای فسفره می باشد که هم قابلیت محلولپاشی دارد و هم مصرف خاکی.
• کودهای NPK به صورت 0-51-0 یا 20-20-20 یا با فرمولاسیون های دیگر حاوی فسفر.

– در جاهایی که جذب فسفر در خاک کم است از محلولپاشی برگی به شکل زیر استفاده نمایید:
• اوره فسفات.
• برخی از کودهای NPK قابلیت محلولپاشی دارند.
• کودهایی حاوی فسفر مایع به صورت تک عنصری یا همراه با عناصر دیگر در بازار موجود می باشد.